Dr. Özlem Gündüz Kalan'ın 'Görme Pratikleri: Disiplinlerarası Görsel İletişim Çalışmaları' adlı kitabı, görsel iletişim ve görme pratikleri üzerine derinlemesine bir inceleme sunan önemli bir eserdir. Kitap, görsel kültürün disiplinlerarası boyutlarını ele alarak, sanat, iletişim bilimi, sosyoloji, psikoloji ve medya çalışmaları gibi alanları bir araya getirir. Yazar, görme eylemini sadece fizyolojik bir süreç olarak değil, kültürel, sosyal ve tarihsel bir pratik olarak konumlandırır. Kitabın özeti şu şekilde özetlenebilir: İlk bölümde, görme pratiğinin tarihsel evrimi tartışılır; antik dönemden modern çağa kadar görsel algının nasıl dönüştüğü incelenir. Rönesans'ta perspektifin keşfi, 19. yüzyılda fotoğrafın etkisi ve dijital çağda ekranların hâkimiyeti gibi dönüm noktaları detaylı bir şekilde ele alınır. İkinci bölüm, disiplinlerarası yaklaşımlara odaklanır. Burada, görsel iletişimin semiyotik, fenomenolojik ve post-yapısalcı perspektiflerden nasıl analiz edilebileceği açıklanır. Yazar, Roland Barthes'ın mitoloji kavramını ve John Berger'ın 'Görme Biçimleri'ni referans alarak, görsellerin ideolojik yüklerini deşifre eder. Üçüncü bölüm, pratik uygulamalara ayrılmıştır; reklamcılık, sinema, grafik tasarım ve dijital medya gibi alanlarda görme pratiklerinin nasıl kullanıldığı örneklerle gösterilir. Kitap, görsel okuryazarlığın önemini vurgulayarak, okuyucuyu pasif bir tüketici olmaktan çıkarıp eleştirel bir gözlemciye dönüştürmeyi hedefler. Temalar açısından, kitap görsel hegemonya, temsil politikaları, kültürel emperyalizm ve dijital görsellik gibi konuları işler. Özellikle, Batı merkezli görsel normların Doğu toplumlarındaki etkileri üzerine eleştirel bir bakış açısı getirir. Hedef okur kitlesi, iletişim bilimleri, sanat tarihi, medya çalışmaları ve kültürel çalışmalar öğrencileri ile akademisyenleridir. Ayrıca, görsel sanatlarla ilgilenen profesyoneller ve meraklı okuyucular için de zengin bir kaynak niteliğindedir. Kitabın dili akademik olsa da, erişilebilir bir üslup ile yazılmıştır; teorik tartışmalar somut örneklerle desteklenir. Benzer kitaplar arasında John Berger'ın 'Ways of Seeing' (Görme Biçimleri), Nicholas Mirzoeff'in 'An Introduction to Visual Culture' ve W.J.T. Mitchell'in 'Picture Theory' yer alır. Bu eserler gibi, 'Görme Pratikleri' de görsel kültürün karmaşıklığını aydınlatır, ancak Türk akademik bağlamında özgün bir katkı sunar. Kitap, 250 sayfalık hacmiyle kapsamlı bir bibliyografya ve görsel örnekler içerir; her bölüm sonunda tartışma soruları ile okuyucuyu düşünmeye teşvik eder. Görsel iletişimdeki güncel tartışmalara, örneğin sosyal medyanın görme pratiklerini nasıl dönüştürdüğü gibi konulara da değinir. Yazarın disiplinlerarası yaklaşımı, kitabı yalnızca bir akademik metin olmaktan çıkarıp, pratik bir rehber haline getirir. Özellikle, görsel analiz yöntemlerini adım adım öğreten kısımlar, öğrenciler için vazgeçilmezdir. Kitabın genel teması, görmenin bir güç ilişkisi olduğunu vurgular; kim kimi nasıl gördüğü, toplumsal dinamikleri belirler. Bu bağlamda, cinsiyet, ırk ve sınıf gibi faktörlerin görsel temsildeki rolleri incelenir. Hedef okur için, kitap teoriyi pratiğe döken bir köprü görevi görür; örneğin, bir reklam kampanyasını analiz etmek isteyen bir pazarlamacı için ideal bir kaynaktır. Benzer eserlere kıyasla, 'Görme Pratikleri' daha çok yerel bağlamlara odaklanır; Türkiye'deki görsel medya örnekleri ile evrensel teorileri harmanlar. Kitabın son bölümü, geleceğe yönelik öngörüler içerir; yapay zeka ve artırılmış gerçekliğin görme pratiklerini nasıl değiştireceği tartışılır. Bu, kitabı çağdaş kılan unsurlardan biridir. Özetle, Dr. Özlem Gündüz Kalan'ın bu çalışması, görsel iletişimin multidisipliner doğasını ustalıkla ortaya koyar ve okuyucuya yeni bir bakış açısı kazandırır.

Dr. Özlem Gündüz Kalan, görsel iletişim ve kültürel çalışmalar alanında önde gelen Türk akademisyenlerden biridir. 1978 yılında İstanbul doğan Kalan, eğitim hayatını Boğaziçi Üniversitesi İletişim Fakültesi'nde tamamlamış, ardından yüksek lisansını aynı üniversitede görsel kültür üzerine yapmıştır. Doktora derecesini ise Londra Üniversitesi'nde, disiplinlerarası medya çalışmaları alanında almıştır. Kariyerine Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi'nde öğretim üyesi olarak başlayan Kalan, şu anda aynı üniversitede doçent doktor unvanıyla dersler vermektedir. Uzmanlık alanı, görsel semiyotik, medya teorisi ve kültürel temsil biçimleridir. Yazarın üslubu, akademik rigor ile erişilebilirliği dengeleyen bir nitelik taşır; karmaşık teorileri somut örneklerle açıklayarak, okuyucuyu sıkmadan bilgilendirir. Bu üslup, 'Görme Pratikleri: Disiplinlerarası Görsel İletişim Çalışmaları' kitabında da belirgindir; teorik tartışmalar görsel analizlerle zenginleştirilir. Önemli eserleri arasında 'Görsel Kültür ve İdeoloji' (2015), 'Dijital Medyada Temsil Sorunları' (2018) ve editörlüğünü yaptığı 'Türk Medyasında Görsel Anlatılar' derlemesi (2020) yer alır. 'Görme Pratikleri', onun en kapsamlı çalışması olarak kabul edilir ve görsel iletişimin disiplinlerarası yönlerini ele alır. Kalan, uluslararası dergilerde pek çok makale yayımlamış, örneğin 'Visual Communication Quarterly' ve 'Journal of Cultural Studies' gibi yayınlarda görsel emperyalizm üzerine yazıları çıkmıştır. Ödülleri arasında, 2017'de Türk İletişim Araştırmaları Derneği'nden verilen 'En İyi Akademik Kitap Ödülü' ve 2022'de Uluslararası Görsel Kültür Konferansı'nda 'Araştırma Mükemmelliği Ödülü' bulunur. Dönemi itibarıyla, Kalan 2000'lerin sonundan itibaren dijital dönüşümün görsel pratiklere etkisini inceleyen bir neslin temsilcisidir; post-dijital çağın eleştirel teorisyenlerinden biridir. Kariyeri boyunca, feminist medya çalışmaları ve post-kolonyal görsellik gibi alt alanlarda da katkıları vardır. Yazar, seminerler ve konferanslarla aktif rol alır; örneğin, İstanbul Bienali'nde görsel okuryazarlık atölyeleri düzenlemiştir. Biyografik olarak, Kalan'ın ilgisi görsel sanatlara çocukluğundan beri uzanır; ailesinin sanat galerisi işletmesi, onun erken dönem eğitimini şekillendirmiştir. Akademik yolculuğunda, Michel Foucault ve Stuart Hall gibi düşünürlerden etkilenmiştir. Üslubunun gücü, teoriyi günlük hayata bağlamasında yatar; kitaplarında sıkça Türk popüler kültürüne atıflar yapar. Önemli eserleri, genellikle görsel analizin pratik araçlarını sunar ve akademik camiada referans alınır. Ödülleri, onun sahadaki etkisini gösterir; özellikle, genç akademisyenlere ilham veren bir figürdür. Dönemsel olarak, Kalan'ın çalışmaları 2010'lu yılların dijital medya patlamasına paralel evrilmiştir; erken eserleri geleneksel medyaya odaklanırken, son yıllardakiler AI ve VR gibi teknolojileri kapsar. 'Görme Pratikleri', bu evrimin zirvesi olarak, yazarın olgunlaşmış vizyonunu yansıtır. Kalan, aynı zamanda sivil toplum örgütlerinde görsel haklar üzerine çalışır; örneğin, kadın temsili üzerine raporlar hazırlamıştır. Genel olarak, Dr. Özlem Gündüz Kalan, Türk akademisinde görsel iletişim alanını dönüştüren bir isimdir.